Prānāyāma, ritmik, yoğun ve bilinçli bir şekilde solunum organlarının çalıştırıldığı bir tekniktir. Uzun ve sürekli bir teneffüsün (pūraka) ardından nefes verme (rechaka) ve nefes tutma (kumbhaka) arasında bir gidiş geliştir.
Pūraka sistemi harekete geçirir, rechaka bozulmuş ve zehirli havayı dışarı atar ve kumbhaka enerjilerin bedende dolaşmasına yardım eder. Bütün bu devinimler yatay düzlemde (dairghya), düşey düzlemde (āroha) ve çembersel genişlemede (viṥālata) meydana gelir. Bilinçli ve disiplinle yapılan bu nefes dağılımı, zihni odaklar, uygulayıcıya zinde ve uzun soluklu bir beden oluşturmasında yardım eder.
Prānāyāma, otomatik olarak yapılan, beden ve ruhu bir arada tutan bir nefes değildir. Uygulayıcının özellikle yapmak isteyerek ve özenle uygulayacağı bu nefesler bedende gözle görülmeyen kimyasal değişiklikler yaratır.
Āsana uygulaması ile prāna akışını durduran engeller kaldırılır, prānāyāma ile beden içinde prānanın işlevsel akışı sağlanır, böylece zihin düzenli, durağan ve sakin bir hale gelir. Arzu ve amellere denge gelir, kendini tanıma, farkındalık gelişir ve ardından özünün bilgeliğine ulaşır beden, zihin ve ruh birlikte.
Yogaś citta-vŗtti-nirodhaḥ
“Kendini düşüncelerinle ve zihninin çalkantıları ile özdeşleştirmeye son verdiğinde; Yoga özünle bütünlük meydana gelir, bu samadhi, mutluluk, saadet ve kendinden geçmedir.” (Sharon Gannon – Türkçesi benim yorumum)
Yoga bir bütündür demişti David Life, ilk dersimize girdiğinde. Yama, Niyama, Āsana, Prānāyāma, Pratyāhāra, Dhāranā, Dhyāna ve Samādhi. Bir yolu atlayıp diğerine geçmekle yogi olunmaz, bu yarımlıktır, bu yarım akıldır. Bu zihnin bir oyunudur. Tamlık içinde yarımlıkların anlamı vardır, sevginin içinde nefret vardır, anlayışın içinde sonsuzluk vardır. Birini bulmadan diğerine ulaşamayız, her ikisine ulaşmadan ne birini, ne de ötekini hissedebilir, anlayabilir ve uygulayabiliriz.
Yoga yolu, körlükten, körelmeden, duygusuzluktan (mūdha), ölçülülüğe, sadeliğe, sakinliğe ve ılımlılığa (niruddha) bir geçiştir, oradan da salt mutluluğa, özümüze yani özgür bir ruh olmaya adım atarız.